Wykaz czynności zawodowych osób wykonujących niektóre zawody medyczne przez cały czas nieuchwalony

Niektóre zawody medyczne

Obowiązująca od 26.3.2024 r. ustawa ZawodyMedU miała być rewolucją w ochronie zdrowia. Regulacji doczekało się wiele grup zawodowych, które „walczyły” o to, żeby ich zawód uznawać oficjalnie za zawód medyczny. Chociaż katalog zawodów medycznych przez cały czas nie jest zamknięty i jednolicie określony, to w obecnym stanie prawnym jest do tego o wiele bliżej, aniżeli przed wejściem w życie wspominanej ustawy. Uregulowano bowiem następujące zawody medyczne:

Częściowo ustawa ZawodyMedU znajduje zastosowanie do o osób wykonujących czynności zawodowe w zakresie planowania diety, prowadzenia konsultacji dietetycznych oraz udzielania porad edukacyjnych w ramach świadczeń gwarantowanych (tzw. dietetyk kliniczny).

Czynności zawodowe

W art. 13 ust. 1 ZawodyMedU wskazano, iż wykonywanie danego zawodu medycznego polega na:

1) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie asystowania lekarzowi dentyście i utrzymania gabinetu w gotowości do pracy – w przypadku asystentki stomatologicznej,

2) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie radiologii, diagnostyki obrazowej, ultrasonograficznej, elektromedycznej, radiologii zabiegowej, elektrofizjologii, medycyny nuklearnej i radioterapii oraz realizowaniu zadań ochrony radiologicznej pacjenta i personelu – w przypadku elektroradiologa,

3) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia jamy ustnej oraz współuczestniczeniu w procesie leczenia – w przypadku higienistki stomatologicznej,

4) wykonywaniu czynności zawodowych pod nadzorem specjalisty psychoterapii uzależnień w zakresie wsparcia terapeutycznego udzielanego pacjentom wykazującym zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych lub uzależnionych behawioralnie oraz ich bliskim – w przypadku instruktora terapii uzależnień,

5) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie medyczno-pielęgnacyjnym i opiekuńczym – w przypadku opiekuna medycznego,

6) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie optometrii – w przypadku optometrysty,

7) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie ortoptyki – w przypadku ortoptystki,

8) wykonywaniu czynności zawodowych związanych z procesem leczenia schorzeń w obrębie stóp i prowadzeniu profilaktyki tych schorzeń – w przypadku podiatry,

9) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie profilaktyki, promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej – w przypadku profilaktyka,

10) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie badania i protezowania słuchu – w przypadku protetyka słuchu,

11) wykonywaniu, w zakresie i na zasadach określonych w ustawie z 6.9.2001 r. Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 686), czynności zawodowych w zakresie sporządzania i wytwarzania produktów leczniczych oraz prowadzenia obrotu produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz innymi produktami dopuszczonymi do obrotu w aptece na podstawie przepisów prawa – w przypadku technika farmaceutycznego,

12) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie masażu oraz prowadzenia działalności profilaktycznej, popularyzującej zachowania prozdrowotne – w przypadku technika masażysty,

13) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie zaopatrzenia ortopedycznego i w przedmioty ortopedyczne oraz środki pomocnicze – w przypadku technika ortopedy,

14) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie dekontaminacji sprzętu i wyrobów medycznych – w przypadku technika sterylizacji medycznej,

15) wykonywaniu czynności zawodowych w zakresie diagnozy w ramach terapii zajęciowej, prowadzenia indywidualnej i grupowej terapii zajęciowej, oceny jej efektów oraz organizowania działań terapeutycznych mających na celu poprawę funkcjonowania fizycznego, psychicznego i społecznego oraz integracji społecznej i zawodowej osób nimi objętych – w przypadku terapeuty zajęciowego.

W ZawodyMedU zawarto delegację ustawową dla Ministra Zdrowia do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowego wykazu czynności zawodowych. Przy określaniu wykazu wzięte mają być pod uwagę niezbędne kwalifikacje, wymagany zakres umiejętności oraz konieczność zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów.

Wykaz czynności zawodowych w rozporządzeniu

Pomimo, iż według założeń resortu zdrowia rozporządzenie miało wejść w życie wraz z ZawodyMedU, do dzisiaj się to nie stało. Projekt został oddany do konsultacji w lutym 2024 r. i dotychczas (stan na wrzesień 2024 r.) prace nie zostały zakończone.

Z pewnością trudność stanowi fakt, iż zainteresowane nimi jest 15 grup zawodowych – zawodów medycznych uregulowanych w ustawie. Dodatkowo, uwagi zgłaszają inne grupy zawodowe jak np. lekarze, farmaceuci, fizjoterapeuci oraz inne resorty np. Ministerstwo Edukacji i Nauki, które częściowo odpowiada za szkolenie kadr medycznych na poziomie szkół policealnych. Uwagi do projektu złożył także Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, urzędy wojewódzkie, konsultanci krajowi.

Uwagi są bardzo szerokie i o różnym stopniu ważności, począwszy od zmian redakcyjnych np. pomiar ciśnienia krwi zamiast kontrola ciśnienia krwi, po zmiany zasadnicze, ingerujące niekiedy w istotę czynności (np. w przypadku asystentki stomatologicznej zamiast „prowadzenie i archiwizowanie dokumentacji medycznej na zlecenie lekarza dentysty” – „pomoc w prowadzeniu i archiwizowaniu dokumentacji medycznej na zlecenie lekarza dentysty” z powołaniem na to, iż prowadzenie dokumentacji medycznej jest obowiązkiem lekarza dentysty.

Nieuchwalenie wykazu czynności zawodowych jest o tyle problematyczne, iż 26.9.2024 r. mija termin na złożenie wniosku o wpis do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego dla osób, które w dacie wejścia w życie ustawy miały kompetencje do wykonywania poszczególnych zawodów medycznych. Dochodzi więc do sytuacji, w której osoby wykonujące zawody medyczne podlegają rejestracji, a przez cały czas nie jest jednoznaczne, co w ramach wykonywania tego zawodu mogą robić.

Na tą chwilę trudno przewidzieć, kiedy można spodziewać się zakończenia prac legislacyjnych nad rozporządzeniem.

Etap legislacyjny

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego wykazu czynności zawodowych osób wykonujących niektóre zawody medyczne jest w trakcie prac legislacyjnych – numer z wykazu MZ 1644.