Wyrok TK i pierwsza interpretacja w sprawie przepisów MDR

W lipcu 2024 roku zdecydowanie głośno było o przepisach MDR. To właśnie w tym czasie TK orzekł, iż są one częściowo niezgodne z Konstytucją, z kolei Dyrektor KIS wydał pierwszą interpretację w sprawie MDR. Szczegóły poniżej.

Przepisy MDR od lat budzą wątpliwości

Przepisy o schematach podatkowych weszły w życie 1 stycznia 2019 r. W określonym zakresie przepisy przejściowe ustawy wprowadzającej zobowiązywały także do raportowania schematów podatkowych wstecz. Regulacje od samego początku budziły sporo kontrowersji. Nie tylko ze względu na zakres przekazywanych informacji, ale w szczególności ze względu na kwestię tajemnicy zawodowej doradców.

Nie pomagał fakt, iż przepisy są niejednoznaczne i po niemal 5 latach od wejścia w życie wciąż budzą dużo wątpliwości. I choć organy długo odmawiały też wydawania interpretacji indywidualnych w tym zakresie – w końcu doczekaliśmy pierwszej. O tym jednak poniżej.

KRDP w swoim wniosku wskazała, iż przepisy naruszają zasady funkcjonowania zawodu doradcy podatkowego, który jest zawodem zaufania publicznego. Wniosek podkreślał praktycznie nieograniczony obowiązek ujawniania tajemnicy zawodowej przez doradców podatkowych jako promotorów lub wspomagających.

Co stwierdził Trybunał Konstytucyjny?

Trybunał orzekł, iż przepisy MDR są niezgodne z Konstytucją w zakresie, w jakim:

1. tworzą wobec doradców podatkowych objętych tajemnicą zawodową obowiązek przekazywania informacji o schemacie podatkowym oraz nie określają dostatecznie przesłanek i trybu wyłączenia lub zwolnienia z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej,
2. zobowiązują promotora będącego doradcą podatkowym do przekazania Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informacji o schemacie podatkowym innym niż schemat podatkowy transgraniczny, który został wdrożony przed wejściem w życie, czyli 1 stycznia 2019 r.

Wciąż czekamy na uzasadnienie pisemne wyroku. W komunikacie ogłoszonym po wyroku Trybunał Konstytucyjny wskazał jednak, że:

• ustawodawca nie ustalił przesłanek, trybu ani warunków, na jakich wyłączenie obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej może być dokonane,
• objaśnienia, interpretacje czy inne dokumenty informacyjne nie mogą uzasadnić niewystarczającej jakości tekstu prawnego,
• przepisy przejściowe miały charakter retroaktywny, co nie może być uzasadniane zasadą fiskalizmu, ochroną równowagi budżetowej czy koniecznością implementacji dyrektywy unijnej,
• ustawodawca naruszył istotną zasadę „prawo nie działa wstecz”.

Potencjalne skutki wyroku

Bazując na ustnym uzasadnieniu wyroku można przypuszczać, że:

• w przypadku schematów podatkowych, w odniesieniu do których promotorem lub wspomagającym jest doradca podatkowy, korzystający będą mieli obowiązek raportować je na podstawie informacji uzyskanych od doradców podatkowych,
• w sytuacji, gdy więcej niż jeden promotor występuje w schemacie – obowiązek poinformowania innych podmiotów obowiązanych do przekazania informacji o schemacie podatkowym nie będzie dotyczył doradców podatkowych,
• powyższe dotyczy także obowiązków w zakresie przekazywania schematów standaryzowanych.

Taki kierunek orzeczenia powoduje, iż część przepisów MDR może być niezasadna.

Warto podkreślić, iż wyrok odnosi się jedynie do obowiązków promotorów lub wspomagających wykonujących zawód doradców podatkowych. Pozostaje pytanie o obowiązki radców prawnych i adwokatów, którzy często doradzają też w kwestiach podatkowych i mają obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej.

Można spodziewać się także projektów zmian w przepisach dookreślających kwestię tajemnicy zawodowej.

Nowe obowiązki dla korzystających?

Niekonstytucyjność przepisów MDR w zakresie tajemnicy zawodowej może oznaczać zwiększenie obowiązków po stronie korzystających. Tym bardziej, iż wyrok dotyczy również schematów standaryzowanych, które dotychczas były często raportowane przez doradców bez danych osobowych korzystającego.

W tej chwili nie wiadomo jednak, jakie będą skutki wyroku na poziomie legislacji. Czekamy także na pisemne uzasadnienie wyroku, a o wszelkich zmianach w tym obszarze będziemy informować na bieżąco.

A teraz wróćmy do tematu interpretacji podatkowych MDR.

Pierwsza interpretacja w sprawie MDR

Jak wspomnieliśmy, organy długo odmawiały wydawania interpretacji indywidualnej w zakresie MDR. Uzasadniały, iż przedmiotem wniosku mogą być tylko przepisy materialnego prawa podatkowego, odnoszące się wprost do zobowiązania podatkowego. Sprawy tego rodzaju trafiały najpierw przed WSA, który stwierdzał, iż żądanie wydania interpretacji w zakresie wyznaczonym pytaniami nie wykracza poza zakres przedmiotowy interpretacji, a w dalszej kolejności aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Po prawie 5-letniej batalii i po wyrokach WSA i NSA przekazujących sprawę do ponownego rozpoznania, 11 lipca 2024 r. Dyrektor KIS po raz pierwszy podjął się merytorycznej interpretacji przepisów o schematach podatkowych.

Organ potwierdził, iż w opisanej transakcji cecha ta nie miała zastosowania.

Czy warto złożyć wniosek o interpretację indywidualną?

Z punktu widzenia zainteresowanych lub zobowiązanych do raportowania schematów podatkowych wydanie pierwszej interpretacji może oznaczać zmianę podejścia organów podatkowych i wyjaśnienie wątpliwości w zakresie stosowania, w dalszym ciągu niejasnych, przepisów MDR.

A zatem, o ile określone transakcje, czynności lub procesy w organizacji budzą wątpliwości w zakresie schematów podatkowych, warto rozważyć złożenie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

Niezależnie od wyżej opisanych kwestii, wszystkich przedsiębiorców zachęcamy do weryfikacji, czy identyfikowanie schematów podatkowych w firmie odbywa się prawidłowo, w szczególności, czy:

• istnieje obowiązek posiadania i stosowania procedury MDR?
• procesy w firmie są analizowane pod kątem przepisów o schematach podatkowych?
• zidentyfikowane schematy podatkowe zostały zgłoszone do KAS w odpowiedniej formie i terminie?

W razie wątpliwości, zachęcamy do kontaktu.