1 dzień temu
W ramach inicjatywy „100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych” powstają wyjątkowe miejsca, które zachwycają różnorodnością przyrody i przyciągają miłośników natury. Jednym z takich planowanych rezerwatów jest „Las Nadodrzański”, położony w województwie lubuskim. Stanie się istotnym elementem ochrony przyrodniczej Doliny Środkowej Odry, zapewniając zachowanie naturalnych procesów ekologicznych charakterystycznych dla tego regionu.
Planowany rezerwat znajduje się na terenie gminy Miasto Zielona Góra, w zarządzie Nadleśnictwa Przytok (Leśnictwo Dąbrowa), należącego do Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Zielonej Górze. Powierzchnia rezerwatu wynosi 374,02 ha, z planowaną otuliną o wielkości 150,12 ha, która ma pełnić funkcję strefy buforowej, ograniczając wpływ działalności człowieka na chroniony obszar.
Stanowić ma integralną część obszarów Natura 2000: Dolina Środkowej Odry (PLB080004) oraz Krośnieńska Dolina Odry (PLH080028).
Jak informuje Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim – „Jeżeli zaistnieją odpowiednie przesłanki przyrodnicze, w przyszłości możliwe jest powiększenie obszaru rezerwatu.”
Teren rezerwatu jest przykładem unikalnego ekosystemu doliny dużej rzeki nizinnej, który charakteryzuje się różnorodnością siedlisk odzwierciedlających naturalne procesy zachodzące na obszarach zalewowych. Dominującymi zbiorowiskami roślinnymi są lasy łęgowe o wysokim stopniu naturalności:
- Łęgi wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum), występujące na terenach okresowo zalewanych, z bogatym runem i podszytem.
- Łęgi topolowe (Populetum albae) i wierzbowe (Salicetum albo-fragilis), zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki.
W dalszych partiach, oddalonych od koryta Odry, występują grądy i buczyny, często przeplatane starorzeczami i wilgotnymi łąkami, które dodatkowo wzbogacają różnorodność biologiczną.
To właśnie w tych zakątkach natura prezentuje swoje największe skarby:
- Paproć wodna – salwinia pływająca
- Lilie wodne i rozległe zbiorowiska żabiścieku
- Osoka aloesowata, znana z adekwatności filtrujących wodę
Rezerwat to również ptasia kraina. W starych dąbrowach zamieszkuje dzięcioł średni, którego liczebność wynosi około 90 par. To także jedna z najważniejszych ostoi dla:
- Kani rudej i kani czarnej
- Bociana czarnego, rzadko spotykanego na nizinach
- Żurawia
Dodatkowo na terenie rezerwatu można spotkać liczne gatunki płazów i gadów, w tym:
- Traszkę grzebieniastą i traszkę górską
- Kumaka nizinnego
- Żółwia błotnego, będącego gatunkiem silnie zagrożonym
Proces tworzenia nowych rezerwatów przyrody w ramach inicjatywy „100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych” to wieloetapowe i kompleksowe przedsięwzięcie, które angażuje zarówno specjalistów, jak i społeczność lokalną. Każdy krok, od weryfikacji terenowej po konsultacje społeczne, ma na celu wypracowanie najlepszego rozwiązania dla ochrony przyrody przy jednoczesnym uwzględnieniu interesów różnych grup użytkowników.
Inicjatywa utworzenia 100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych została zainicjowana przez leśników. Następnie w Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim powołano specjalny zespół roboczy, którego zadaniem jest kompleksowa weryfikacja i analiza zgłoszonych propozycji nowych rezerwatów przyrody, w tym dokumentacji LP, danych przestrzennych i opracowań naukowych. Kolejnym etapem była weryfikacja terenowa obszarów zaproponowanych do objęcia ochroną rezerwatową przez zespół złożony z pracowników RDOŚ i przedstawicieli Lasów Państwowych. Następnie przygotowano propozycje granic, powierzchni oraz celu ochrony tych obiektów, które zostały poddane konsultacjom społecznym, trwającym od 11 października do 18 listopada br. (informacja o konsultacjach społecznych znajduje się na stronie internetowej RDOŚ w zakładce Aktualności). Przed powołaniem rezerwatu Las Nadodrzański planowane jest spotkanie z rolnikami, myśliwymi, naukowcami, samorządowcami oraz przedstawicielami społeczeństwa, którego celem jest ostateczne określenie granic rezerwatu przyrody. Po spotkaniu zostanie przygotowany projekt zarządzenia w sprawie uznania za rezerwat, który będzie podlegał zaopiniowaniu przez Regionalną Radę Ochrony Przyrody oraz uzgodnieniu przez Wojewodę Lubuskiego, a następnie zarządzenie zostanie podpisane przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim.
Rezerwat przyrody to nie tylko przestrzeń ochrony unikalnych ekosystemów, ale również miejsce, które może pełnić ważne funkcje edukacyjne, rekreacyjne i naukowe. W związku z tym planowane są działania mające na celu odpowiedzialne udostępnienie tego terenu dla różnych grup odbiorców, z poszanowaniem jego wyjątkowych walorów przyrodniczych. Jak zapowiada RDOŚ:
– Planowane jest wyznaczenie szlaku turystycznego (pieszo-rowerowego) na terenie rezerwatu przyrody, który umożliwi realizację działań edukacyjnych oraz realizację funkcji rekreacyjnych i turystycznych, oczywiście uwzględniających potrzebę zachowania walorów przyrodniczych, ze względu na które planuje się utworzyć rezerwat przyrody. Ponadto planowane jest udostępnienie obszaru rezerwatu dla badań naukowych.
Zarządzanie rezerwatem przyrody wymaga uwzględnienia różnych potrzeb użytkowników, w tym wędkarzy, którzy od lat korzystają z tego obszaru. Aby pogodzić ochronę przyrody z ich oczekiwaniami, plan ochrony będzie tworzony w sposób partycypacyjny, dając wędkarzom możliwość czynnego udziału w procesie decyzyjnym. Jak wskazano:
– Możliwość korzystania z rezerwatu przez wędkarzy zostanie określona w opracowanym planie ochrony. Warto podkreślić, iż zostanie również zapewniona możliwości czynnego udziału dla wędkarzy w procedurze tworzenia tego dokumentu, tak aby mogli oni również mieć realny wpływ na możliwość wyznaczenia stref dostępnych do amatorskiego wędkowania.
Dzięki rezerwatowi „Las Nadodrzański” możliwe będzie utrzymanie naturalnych procesów ekologicznych i zachowanie cennych siedlisk, które są domem dla wielu zagrożonych gatunków. Szczególny nacisk położono na zachowanie lasów łęgowych, ponieważ pełnią one istotną rolę w retencji wód i przeciwdziałaniu skutkom zmian klimatycznych.
fot: GDOŚ, autor Michał Bielewicz
