1 rok temu
Z pozoru wydaje się, iż postępowanie karne skupione jest na osobie podejrzanego (oskarżonego) – sprawcy czynu zabronionego. Rzeczywiście celem postępowania jest ukaranie takiej osoby. Jednak oskarżony nie jest jedyną stroną procesu. Poza oskarżycielem publicznym (prokuratorem) w procesie uczestniczyć może także pokrzywdzony.
Zgodnie z art. 49 par.1 Kodeksu postępowania karnego pokrzywdzonym w procesie karnym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało w bezpośredni sposób naruszone lub zagrożone przez przestępstwo.
W czasie postępowania przygotowawczego pokrzywdzony ma prawa strony, z których może korzystać bez wcześniejszego wniosku lub oświadczenia o przystąpieniu do postępowania w dane roli.
Po wniesieniu aktu oskarżenia uprawnienia pokrzywdzonego ulec mogą zawężeniu. jeżeli chce on uczestniczyć w procesie na takich samych prawach musi przed sądem złożyć stosowne oświadczenie, aby stać się oskarżycielem posiłkowym. Musi to nastąpić przed rozpoczęciem przewodu sądowego. Forma oświadczenia może być pisemna lub ustna.
W czasie postępowania przygotowawczego i na etapie postępowania sądowego pokrzywdzony:
- Może korzystać z pomocy pełnomocnika np. adwokata lub radcy prawnego. jeżeli nie dysponuje odpowiednimi środkami może złożyć wniosek o wyznaczenie mu pełnomocnika z urzędu.
- Ma prawo do bezpłatnego korzystania z tłumacza, ile nie włada językiem polskim lub jest osobą niemą czy niesłyszącą.
- Ma prawo do złożenia zażalenia na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego bądź jego umorzenie.
- Ma prawo do składania wniosków dowodowych np. o przesłuchanie świadka czy dopuszczenie opinii biegłego.
- Ma prawo do udziału w czynnościach przeprowadzanych na swój wniosek, o ile nie można ich powtórzyć na rozprawie.
- Ma prawo do udziału w przesłuchaniu biegłego.
- Ma prawo dostępu do akt sprawy.
- Ma prawo do złożenia wniosku o uzupełnienie śledztwa czy dochodzenia.
- Ma prawo do otrzymania informacji na temat uchylenia wobec podejrzanego środka zapobiegawczego w formie tymczasowego aresztowania.
- Ma prawo do złożenia wniosku o naprawieni szkody bądź zadośćuczynienie krzywdzie.
Oprócz tego pokrzywdzony ma praw do złożenia apelacji od wydajnego wyroku, ale w ograniczonym zakresie. Dotyczy to jedynie wyroku, który warunkowo umarza postępowanie karne w stosunku do sprawcy.
W czasie postępowania karnego pokrzywdzony ma wiele uprawień. Jego udział w postępowaniu nie wiąże się z koniecznością ponoszenia żadnych kosztów. Wyjątkiem jest wynagrodzenie ewentualnego pełnomocnika.
